Pagina 1 van 1

Heersers in de kerk (1): Tactieken van machtsfiguren

Geplaatst: di 18 jan 2011, 20:18
door Redactie
@all

In november 2008 publiceerde het WebTeam enkele pagina's uit de Nederlandse vertaling van "Die Machtfalle. Machtmenschen in der Gemeinde", een lezenswaardige verhandeling over heersers in de kerk. De schrijvers ervan, Volker en Martina Kessler, zijn verbonden aan de Christelijke Hogeschool voor Management in het Duitse Gummersbach. In diens "Woord vooraf" bij dit boek merkt de psycholoog Kees Roest onder meer op:
  • Als psycholoog word ik regelmatig geconfronteerd met mensen die zich op de één of andere manier misbruikt voelen door een oudste, ouderling, predikant, of wie er ook maar leiding geeft binnen een christelijke gemeente. Het gaat daarbij lang niet altijd om vormen van seksueel misbruik. Dat laatste komt helaas ook geregeld voor, maar veel vaker merk ik dat er sprake is van meer subtiel misbruik. Zodanige uitoefening van macht, dat een gemeentelid zich erdoor gemanipuleerd voelt, in het nauw gedreven, beroofd van vrijheid, aangetast in zijn of haar integriteit. (...)

    Wanneer ik nog eens kritisch naga, wat nu het grootste probleem is voor mensen die misbruikt zijn of worden, dan is het wel dat het zo lang duurt voor iemand zich werkelijk realiseert dat niet hij of zij, maar de betreffende dader van alles mankeert. De machtsfiguur weet vaak zo veel schuldgevoel bij de ander te bewerkstelligen, dat de ander jarenlang denkt dat alles alleen aan hemzelf ligt. Dat wordt nog versterkt door het feit dat die ander door anderen op handen gedragen kan worden en bekend kan staan als vriendelijk, charmant, intelligent, sociaal bewogen en diep geestelijk. (...)

    Machtsmisbruik is ook niet beperkt tot de gemeente, maar doet zich ook bijvoorbeeld op grote schaal voor in gezinnen, scholen, het gevangeniswezen, de politiek en de gezondheidszorg, kortom: overal waar mensen met mensen werken. Diverse inzichten uit dit boek kunnen zo naar deze terreinen worden doorgetrokken.
Misschien hebben sommigen in november 2008, toen het WebTeam aandacht besteedde aan dit onderwerp, wel gedacht: die kijken ook altijd van zich af! Toch worden er óók in de Nieuw-Apostolische Kerk (in Nederland) slachtoffers gemaakt. De onlangs overleden districtsapostel Pos merkte dit in een dienst zelfs een keer woordelijk op, al was de boodschap voor sommigen schokkend: "Ook ik maak slachtoffers!" Net zo stellig beantwoordde hij ooit in kleinere kring de vraag of het wel altijd de Heilige Geest was die op het altaar "de sprekende" is: "Ammehoela!" Dat was zijn uitspraak en daarmee moesten op dat moment de toehoorders het mee doen. Openhartigheid echter is in de Nieuw-Apostolische Kerk een schaars artikel (geworden). Dat komt in de allereerste plaats door de gekunstelde hiërarchische gezagsverhoudingen onder "dienaren". Onder heersende dienaren, wel te verstaan. De gelovigen in deze kerk zijn eraan onderworpen! Er schijnt een revolutie voor nodig te zijn om de hooghartigheid uit te bannen waarmee nota bene "de dienaren" hun vermeende hoogheid overeind trachten te houden. Diezelfde hoogheid wordt in de praktijk namelijk nogal eens "oneigenlijk gebruikt" en dan vallen er slachtoffers, niet zelden zonder dat het ooit door naasten (!) wordt opgemerkt. Daarom volgt hieronder een handreiking - voor slachtoffers die er recht op hebben om te weten hoe soms op uiterst subtiele wijze zulk misbruik plaatsheeft.

  • In zijn boek Makmennesketi i menigheten (Machtsfiguren in de gemeente) vat de Noor Edin Lövås zijn ervaringen als volgt samen: "Na veertig jaar zielszorg ben ik ontzet over de omvang van het leed dat machtsfiguren individuele christenen en christelijke groepen en gemeenten aandoen." Machtsfiguren zijn volgens Lövås' observatie vaak charmant en intelligent en komen heel humoristisch over. Bovendien zijn ze vaak succesvol: het werk of de gemeente groeit. Zo wordt het moeilijk om hen te ontmaskeren. Daarom is het belangrijk dat we ons bewust worden van de tactieken die machtsfiguren toepassen. Hieronder zijn acht geliefde en effectieve tactieken bij elkaar gezet, zodat de betrokkenen zich daarop kunnen instellen:
    • 1. Selectieve waarneming
      De machtsfiguur vergeet de wensen van anderen. `Hebben we dat besloten? Ach, dat herinner ik me helemaal niet'
    • 2. Afleiden
      Als een machtsfiguur wordt aangesproken op een voor hem onaangenaam onderwerp, probeert hij de afleidingstactiek, om zich niet bloot te hoeven geven. Als iemand het aandurft om openlijk te vragen hoe het besluitvormingsproces in de gemeente verloopt, leidt de machtsfiguur het gesprek af met niet terzake doende vragen: `Wie had vrijdag vergeten om de jongerenruimte af te sluiten?' Een machtsfiguur wil onaangename kwesties niet oplossen of de verantwoordelijkheid op zich nemen voor mogelijke fouten. Hij brengt het gesprek op een ander onderwerp.
    • 3. Zichzelf vrijpleiten/de schuld op anderen afschuiven
      Met 'maar het was allemaal goed bedoeld' probeert de machtsfiguur zichzelf vrij te pleiten. In werkelijkheid laat deze uitspraak zien dat hij voor anderen probeert te bepalen wat goed voor hen is.
      In een christelijk jasje zal zijn rechtvaardiging er zo uitzien dat er een beroep op God wordt gedaan: `Ik heb erom gebeden. God heeft mij laten zien dat ik deze lampen moest kopen, zelfs als jullie daar anders over denken.' Vrome machtsfiguren rechtvaardigen hun handelen door net te doen alsof ze het voor God doen.
      Net zoals een alcoholverslaafde zijn partner verantwoordelijk stelt ('Omdat jij zo zeurt, ben ik aan de drank!'), schuift de aan macht verslaafde de schuld op anderen af: 'Als ik niet ingrijp, loopt het immers niet.' 'Het is jouw schuld dat er in onze gemeente zoveel mensen ontevreden zijn.'
      De machtsfiguur onttrekt zich aan zijn verantwoordelijkheid door zichzelf vrij te pleiten en de schuld op anderen af te schuiven.
    • 4. Verborgen of openlijke intimidatie
      De machtsfiguur vraagt onverwacht in een onuitgemaakte discussie: `Hoe lang geloof jij eigenlijk al? ... Tja, sinds zeven jaar' en zijn onuitgesproken opvatting is: `Dan is het immers duidelijk dat ik me met mijn gemeente-ervaring van tientallen jaren door jou niets hoef te laten zeggen.' Een medewerkster van een christelijke organisatie wees de directeur op een probleem. Hij gaf haar als antwoord: 'Ik zie het probleem niet. Maar zou het misschien zo kunnen zijn dat er met uw gebedsleven iets niet in orde is?'
      De intimidatie kan ook heel openlijk plaatsvinden. Een aankomend zendeling hoorde tijdens zijn stage van zijn mentor: `Denk maar niet dat je me kwijt bent als je uit de gemeente de zending in gaat. Mijn arm reikt tot in Pakistan.'
      Sommige machtsfiguren hebben de pretentie dat alleen zij in direct contact met God staan en dreigen met 'Als je je van mij afkeert, keer je je van God af' tegenover degenen die zich aan hun invloed willen onttrekken.
    • 5. Oproepen van schuldgevoelens
      'Het schuldgevoel van anderen is het lievelingswapen van machtsfiguren.' Ze misbruiken het eerlijke geweten van anderen. Ze kunnen goed observeren en uiten zelden beschuldigingen die nergens op slaan. Als ze tegen iemand zeggen: 'Dat heb je verkeerd gedaan', krimpt degene die berispt wordt vaak inwendig ineen. Wie constant geconfronteerd wordt met dit soort beschuldigingen, wordt overgevoelig. Dan ontstaat de volgende paradoxale situatie: aan de ene kant zal het slachtoffer de machtsfiguur afwijzen terwijl hij hem aan de andere kant naar de ogen zal kijken om niet opnieuw kritiek te krijgen. Met het wapen van de schuld ondergraaft de machtsfiguur het gevoel van eigenwaarde van de ander. Er komt een moment dat de ander volledig onzeker is gemaakt en niet meer weet wát hij moet doen en hóe hij dat moet doen. Hulpeloos wendt hij zich tot de machtsfiguur. Deze troost hem: 'Vertrouw op mij, doe het zoals ik het zeg, dan doe je het goed.'
    • 6. De rol van slachtoffer spelen
      'Als jullie nou ook eens naar mij zouden luisteren', klaagde de vrouw bij besluitvormingsprocessen. In werkelijkheid danste de hele gemeente naar haar pijpen.
    • 7. Het ontkennen/bagatelliseren van feiten
      De machtsfiguur weigert toe te geven dat iemand door zijn gedrag schade is berokkend. Een predikant verwaarloosde zijn gezin om zijn ambities in zijn kerkelijke carrière te bevredigen. Door te zeggen 'Wie, ik? Ik doe het toch in dienst van de Heer?' ontkende hij zijn egoïstische motieven – ook tegenover zichzelf. De machtsfiguur probeert van een berg een molshoop te maken door anderen te verwijten dat ze van een mug een olifant maken.
    • 8. Liegen/de feiten verdraaien
      Soms kun je er moeilijk achter komen of iemand liegt. Er zijn situaties waarin je zelfs niet eens weet dat er tegen je gelogen wordt, tot het te laat is natuurlijk. Sommige mensen hebben de gemeente in hun greep doordat ze constant met een niet nader omschreven `meerderheid' schermen. 'De meerderheid van de gemeente is van mening dat we deze kansel moeten afschaffen.' Als je erop door zou vragen, zou je vaststellen dat deze persoon met vijf van de tweehonderd gemeenteleden heeft gesproken. Hij weet dus slechts wat drie procent van de gemeente denkt. Hij weet niet wat de meerderheid denkt. Als iemand openlijk schermt met een meerderheid, is het goed openlijk door te vragen wie dat dan allemaal gezegd heeft.
      Het kan ook zijn dat de machtsfiguur zich helemaal niet bewust is van het feit dat hij niet de waarheid spreekt. Op grond van zijn selectieve waarneming denkt hij waarschijnlijk dat zijn uitspraken echt waar zijn.
    Bron: Volker & Martina Kessler in "Macht in de gemeente", ISBN 90 239 1179 2 NUR 711

Klik >>HIER<< om verder te lezen.

Het WebTeam

Re: Heersers in de kerk (1): Tactieken van machtsfiguren

Geplaatst: vr 21 dec 2012, 13:04
door Redactie
@all

Een veelzeggende paragraaf uit het hierboven aangehaalde boek "Macht in de gemeente" ...

  • § 1.3 Machtsfiguren en dienend leiderschap

    In de woorden van Jezus zien we hoezeer machtsfiguren ingaan tegen de eisen die de Bijbel stelt aan christelijke leiders:
    • [25] Jezus riep hen bij zich en zei: ‘Jullie weten dat heersers hun volken onderdrukken en dat leiders hun macht misbruiken. [26] Zo zal het bij jullie niet mogen gaan. Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, [27] en wie van jullie de eerste wil zijn, zal jullie dienaar moeten zijn [28] – zoals de Mensenzoon niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen.’
      Uit: Matteüs 20 (NBV)

      [42] Jezus riep hen bij zich en zei tegen hen: ‘Jullie weten dat de volken onderdrukt worden door hun eigen heersers en dat hun leiders hun macht misbruiken. [43] Zo mag het bij jullie niet gaan. Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, [44] en wie van jullie de eerste wil zijn, zal ieders dienaar moeten zijn, [45] want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen.’
      Uit: Marcus 10 (NBV)
    Met deze woorden zette Jezus de traditionele machtspiramide op zijn kop:
    • Afbeelding
    Een dienend leider vraagt niet: 'Wat kunnen de medewerkers/gemeente voor mij doen?' maar: 'Wat kan ik voor de medewerkers/gemeenteleden doen zodat hun vermogens en talenten zoveel mogelijk recht wordt gedaan?'

    Dienend leiderschap is een uitdaging. Een leider 'van bovenaf’ kan gemakkelijk dingen voorschrijven en bevelen geven, Maar hoe moet je leiding geven 'van onderaf'? De Weense management-consultant Siegfried Bucholz legt het uit: 'Leiding geven betekent dingen uitleggen, mensen enthousiast maken, helpen, dingen mogelijk maken, voordoen en het denkwerk vooraf doen.'

    Jezus is het absolute voorbeeld voor het dienend leiderschap. 'Wetende, dat de Vader Hem alles in handen had gegeven' (Joh. 13: 3) nam Jezus de rol van een slaaf op zich en waste zijn discipelen de voeten. Dienend leiding geven is een weg van uitdagingen, waarop elke leider af en toe zal struikelen. Maar het is de weg die ons gegeven is om ons naar te richten - ook als hij te weinig wordt bewandeld, zoals Alexander Strauch benadrukt:
    • De afgelopen 2000 jaar kerkgeschiedenis laten zien dat wij in ons begrip van de essentiële boodschap van de leer van Jezus nauwelijks verder zijn gekomen. Veel met schandalen omgeven scheuringen, afschuwelijke machtsstrijd, gekwetste gevoelens en belachelijke jaloezie in onze gemeenten en persoonlijke relaties zijn het gevolg van het feit dat ons denken en handelen voor het grootste deel gedreven wordt door trots en egoïsme. Een voorganger die de christelijke geest van deemoed, liefde en dienaarschap niet begrijpt, is gedoemd ook weer aan te zetten tot strijd en scheidingen.
    Op de vraag hoe je in de praktijk dienend leiding zou kunnen geven, hoe je zonder machtsmisbruik effectief kunt besturen, kunnen wij in het kader van dit boek niet uitvoerig ingaan. Een 'klassieker' op dit gebied is Servant Leadership. A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness van Robert Greenleaf. Greenleaf introduceerde in 1970 voor de seculiere economie (!) het begrip 'dienend leiderschap':
    • De dienende leider is in de eerste plaats een dienaar. Dienend leiderschap begint met de wens te willen dienen. [...] De beste test voor dienend leiderschap is: groeien de mensen die je dient in hun persoonlijkheid? Worden ze gezonder, verstandiger, vrijer, zelfstandiger, en zullen het zelf ook dienaren worden?
    Het is inderdaad een belangrijk kenmerk van waarachtig dienend leiderschap dat de anderen zelfstandiger worden. 'Dienen' kan namelijk ook op een andere manier worden ingezet. Machtsfiguren kunnen zuiver voor het oog voorbeeldige dienaren zijn. Ze dienen zichtbaar voor allen - en heersen daardoor over de gemeente, Klaus Eickhoff geeft een pakkende vergelijking:
    • De paradox die niet gezien wordt: het is een dienen dat toch een heimelijk heersen is - een heersen dat zich met het masker van het dienen vermomt. Het masker van het dienen lijkt verwarrend veel op het echte dienen - en daarom dienen veel predikanten tot aan het eind van hun krachten. Dit 'dienen' is te vergelijken met een moeder die tegen haar kind zegt: 'Je hoeft nooit te leren lopen. Ik loop mijn leven lang voor jou.' En ze loopt en loopt. En daardoor ligt het kind zijn leven lang met onontwikkelde benen in bed. Dit goedbedoelde dienen van de moeder betekent dat zij haar kind op een afschuwelijke manier beteugelt.
    Alle machtsfiguren proberen ervoor te zorgen dat anderen afhankelijk blijven. Sommige machtsfiguren doen dit door te 'dienen'. Ze zijn er altijd het eerste bij als de nood aan de man komt. Ze springen overal bereidwillig in - en maken zichzelf zo onvervangbaar. Door dit belangeloze dienen staan degenen die geholpen worden bij hen in het krijt. Zo hebben machtsfiguren anderen in hun macht via het instrument van het 'slechte geweten'. Die anderen hebben immers het gevoel hen iets schuldig te zijn. Bovendien zorgen machtsfiguren er zo voor dat alle kritiek op hen zal verstommen. Want wie zou het aandurven om kritiek te hebben op iemand die deemoedig alle taken in de gemeente op zich neemt? Elkaar dienen is goed en bijbels. Maar zelfs dat kan heimelijk misbruikt worden.

    Of iemand een dienend leider is, kun je ook zien aan de manier waarop hij met kritiek omgaat. Leidinggevenden die in de eerste plaats dienaar zijn, 'houden van [...] feedback omdat ze van mening zijn dat het hen helpt anderen beter te kunnen dienen. Het past simpelweg bij hun aard.'

Het WebTeam

Re: Heersers in de kerk (1): Tactieken van machtsfiguren

Geplaatst: vr 21 dec 2012, 15:50
door ACE
@WT

Het gaat binnen de NAK om VERdienend Leiderschap..
Daar had Apostel Tansahsami het al over tijdens de Landelijke Jeuddag in Lochem.
Kassa en nogeens kassa. Daar hoort flink uitgeven voor jezelf ook bij.
Door de jaren heen heb ik rond 330.000 km (!) voor de kerk gereden a 10 ct per km.

Ik hoop dat ik toch wel ff kan cashen op de dag der Wederkomst.

Groet,
ACE

Re: Heersers in de kerk (1): Tactieken van machtsfiguren

Geplaatst: vr 21 dec 2012, 22:05
door willempower
@ace

Sorry ace je kan niet cashen , je stelt vragen , en dat word niet op prijs gesteld .
Als je wilt cashen moet je net zoals Brinkman doen , zijn ondergeschikten even een bonus geven van een paar ton om 10 miljoen door de put te gooien .

Je hebt het niet goed begrepen hoe het werkt ,helaas , gunde je het wel .

Hij kan wel een auto regelen , was het geen Audi , van net iets meer dan 5 duizend bij Theoloog de auto handelaar gekocht ?