http://www.vanoosbreestichting.nl/andere_bijeenkomsten/
De volgende activiteiten vinden plaats onder auspiciën van de Van Oosbreestichting:
Historische Bijeenkomst (1946-2016)
Vernieuwing en traditie in het Apostolisch Genootschap en de Nieuw-Apostolische Kerk
Dit jaar is het zeventig jaar geleden dat naar aanleiding van de opvolging van apostel J.H. van Oosbree in de Hersteld Apostolische Zendinggemeente in de Eenheid der Apostelen (HAZEA) een schisma plaatsvond. Het grootste gedeelte van de lidmaten volgde de door apostel Van Oosbree testamentair als zijn opvolger aangewezen apostel L. Slok en verenigde zich in het in 1951 opgerichte Apostolisch Genootschap. Een kleiner deel volgde de stamapostel en vormt nu de Nieuw-Apostolische Kerk.
Het lijkt ons een geschikt moment om de vraag te stellen in hoeverre vernieuwing en traditie bij het schisma van 1946 en in de jaren daarna een rol hebben gespeeld. Wat veranderde en wat bleef hetzelfde?
Sprekers uit beide tradities zullen op deze vraag ingaan. Zij spreken op persoonlijke titel. Voor elke bijdrage is 30 minuten beschikbaar, inclusief discussie.
Een klein koor onder leiding van Ad Bethlehem zal muzikale medewerking verlenen.
De bijeenkomst zal plaatsvinden op 17 september 2016 in het kerkgebouw van de Nieuw-Apostolische Kerk aan de Johannes Geradtsweg 115, 1222 PP Hilversum, de plaats waar L. Slok in 1946 tot apostel werd geroepen.
aanmelden knop
Programma
10.30-11.00 uur - Ontvangst met koffie/thee
11.00-11.15 uur - Opening door apostel Peter Klene, Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland
Voorzitter Rob Tijdeman
11.15-11.45 uur - Berry Brand. Statuten of testament. Het dilemma van opziener H. Schurink
11.45-12.15 uur - Edwin Diersmann. De beoordeling van de kerkscheuring van 1946 in officiële nieuw-apostolische publicaties door de jaren heen
12.15-13.30 uur - Lunch
Voorzitter Edwin Diersmann
13.30-14.00 uur - Robin Brouwer. Het apostolische geloofsideaal sinds 1900: traditie en
vernieuwing tegen de achtergrond van een veranderende samenleving
14.00-14.30 uur - Johan Giskes. Apostolische geloofsvisies in woord en klank, 1953 en 2016
14.30-14.45 uur - Muzikaal intermezzo (ingeleid door Johan Giskes)
14.45-15.15 uur - Thee-/koffiepauze
Voorzitter Manfred Horstmanshoff
15.15-15.45 uur - Bart Flikkema. Nieuw-Apostolische ontwikkelingen na 1946
15.45-16.15 uur - Frederique Demeijer. Zes sociale generaties van het Apostolisch Genootschap
16.15-16.30 uur - Afsluiting door apostel Bert Wiegman, Apostolisch Genootschap
Aanmelding en betaling inschrijfgeld
De kosten van deelname aan de bijeenkomst bedragen € 20,00 per persoon. Het is ook mogelijk alleen een deel van het programma te volgen. Het ochtendprogramma kost € 5,00, de lunch € 10,00, het middagprogramma € 7,50. Aanmelding geschiedt door invulling van het aanmeldingsformulier en betaling van het inschrijfgeld op de daar vermelde bankgirorekening. Het bericht dat de aanmelding en betaling zijn ontvangen is tevens toegangsbewijs.
Samenvatting en biografieën
Berry Brand. Statuten of testament. Het dilemma van opziener H. Schurink.
In de weken tussen het overlijden van apostel Van Oosbree en de roeping op tweede paasdag daaropvolgend stond opziener Schurink voor een uiterst moeilijk dilemma: moest hij de benoeming van een opvolger overlaten aan de daartoe statutair gerechtigde stamapostel Bischoff of kiezen voor de testamentaire beschikking van Van Oosbree. Met andere woorden: moest hij kiezen voor de traditie of voor de vernieuwing? Het is een spannend verhaal, van cruciale betekenis voor de toekomst van de apostolische gemeente.
Berry Brand sloot zijn studie geschiedenis aan de RU Utrecht af met een doctoraalscriptie over Edward Irving. In 2001 publiceerde hij De apostolischen (Kok, Kampen). Hij schreef artikelen over de apostolische geschiedenis in Ons Maandblad en De Stroom, hield in 2000 de eerste Van Oosbreelezing Van wederkomstverwachting tot werk in de wereld en leverde een bijdrage aan de veertiende Van Oosbreelezing in 2012 Geloof in uzelf! De betekenis van apostel J.H. van Oosbree (1862-1946) in context. In 2013 verscheen zijn magnum opus Nieuw licht op oude wegen (Eburon, Delft).
Edwin Diersmann. De beoordeling van de kerkscheuring van 1946 in officiële nieuw-apostolische publicaties door de jaren heen.
Het is in de geschiedenis van de wereldwijde Nieuw-Apostolische Kerk uiterst zelden voorgekomen dat zij bij een interne kerkscheuring slechts een minderheid van de leden wist te behouden. De kerkscheuring in Nederland ten gevolge van de testamentaire benoeming van apostel L. Slok in 1946 leidde tot zulk een uitzonderlijke en vanuit NAK-perspectief frustrerende situatie. Qua aantal leden is de NAK-Nederland deze kerkscheuring nooit te boven gekomen. Zij is hier te lande altijd het ‘kleinere en minder bekende broertje’ van het Apostolisch Genootschap gebleven. Hoe is de NAK daarmee omgegaan? Een antwoord hierop poog ik te vinden door na te gaan hoe de NAK in haar interne (binnen- en buitenlandse) literatuur van 1946 tot heden deze kerkscheuring heeft beschreven en beoordeeld. Daarnaast onderzoek ik of er in de loop van de afgelopen zeventig jaar veranderingen in deze beschrijvingen en beoordelingen te bespeuren zijn.
Edwin Diersmann is drs. theologie en drs. religiewetenschappen, trainee geestelijk verzorger in het RadboudUMC en in opleiding tot bewindvoerder. Hij is diaken, dirigent en organist in de NAK, gemeente Nijmegen. Hij heeft een aantal boeken en artikelen in kerkhistorische tijdschriften geschreven over de geschiedenis van verschillende apostolische groeperingen in en buiten Nederland.
Robin Brouwer. Het apostolische geloofsideaal sinds 1900: traditie en vernieuwing tegen de achtergrond van een veranderende samenleving.
Het Apostolisch Genootschap heeft door de jaren heen zijn eigen geloofsgeschiedenis beschreven als die van een progressieve, zich steeds vernieuwende geloofscultuur. De mensgerichte oriëntatie van dit geloof, dat zich sinds de jaren veertig uitkristalliseerde in het God-als-mens-evangelie, draagt aan dit beeld bij. Mede aan de hand van twintigste-eeuwse ontwikkelingen in de vrijzinnige christelijke en joodse theologie zal ik nagaan in welke mate er sprake is geweest van religieuze vernieuwing om zo tevens tot een beter beeld te kunnen komen van de recente ontwikkelingen in het gedachtegoed van het Apostolisch Genootschap.
Robin Brouwer is maatschappijfilosoof. Hij houdt zich al ruim vijftien jaar bezig met een kritische analyse van onze postmoderne-neoliberale samenleving. Recentelijk hield hij maandelijks zestien lezingen in debatcentrum de Nieuwe Liefde te Amsterdam om daarna met politici, wetenschappers en journalisten in gesprek te gaan over de problemen van onze samenleving. Sinds een aantal jaren houdt hij zich ook bezig met godsdienstwijsbegeerte. Hij is sinds 2014 actief voor het Apostolisch Genootschap. Van hem verschenen: Liberticide. Kritische reflecties op het Neoliberalisme (2008, Uitgeverij IJzer - samen met Tiers Bakker), Vrijheid. Maar voor wie? (2012 - idem) en Leven en dood. Over mens-zijn en zingeving (2013, uitgegeven bij het Instituut voor Filosofie). Als docent is Robin Brouwer momenteel verbonden aan de Hogeschool van Rotterdam.
Johan Giskes. Apostolische geloofsvisies in woord en klank, 1953 en 2016.
In 1953 verschijnt in het Apostolisch Genootschap na een creatieve explosie een nieuwe, 'voorlopige' liederenbundel. Deze bevat de teksten van 82 liederen voor gemengd koor en 51 voor gemeenschapszang. De nieuwe uitgave van 2016 telt 68 liederen voor gemengd koor en 31 voor gemeenschappelijk zingen. Zijn er teksten en/of muziek in ruim zestig jaar min of meer ongewijzigd gebleven en wat is er veranderd? Zijn er karakteristieken te onderscheiden? Valt er iets te zeggen over de vormen? Kun je spreken van een apostolisch lied, zo ja, wat kenmerkt dit dan en is dat in al die jaren onveranderd gebleven? Zijn er bellangrijke invloeden aan te wijzen? En als een lied onveranderd is gebleven, horen we dan nu hetzelfde als in 1953? 'Leven is veranderen, herbezinnen telkens weer': is een compositie slechts een snipper in de tijd? Ook wordt gezongen 'woorden die zeggen het niet': is dat soms de oorzaak van veel wijzigingen?
Johan Giskes is musicus en muziekhistoricus. Van zijn hand verscheen een groot aantal publicaties over uiteenlopende aspecten van de Amsterdamse muziekgeschiedenis. Hij is in Utrecht gepromoveerd op het fenomeen gastdirigent, in het bijzonder bij het (Koninklijk) Concertgebouworkest. Binnen het Apostolisch Genootschap is hij ook actief als geestelijk verzorger.
Bart Flikkema. Nieuw-Apostolische ontwikkelingen na 1946.
Na de kerkscheuring van 1946 beleven ook de broeders en zusters in de ‘Hersteld Apostolische Gemeente in de Eenheid der Apostelen’, later Nieuw-Apostolische Kerk, spannende tijden. Er kan geen sprake zijn van een voortgang op oude paden. Er volgt in de jaren erna een beweging, die leidt tot aanpassing aan en meegroeien met de Duitse en internationale NAK. Die beweging zorgt, omdat de NAK steeds nadrukkelijker deel is van de internationale kerk, voor veranderingen in o.a. liturgie en ritueel (doop, avondmaal en zondenvergeving), liedteksten, leer, statuten en de relatie met andere kerken. Een korte terreinverkenning richting actualiteit.
Bart Flikkema is afgestudeerd als logopedist, later actief met taal als docent logopedie, logopedist en tekstschrijver. Hij verzorgde een aantal kleine publicaties over Edward Irving, Henry Drummond en Manuel Lacunza . Hij is voorganger in de Nieuw-Apostolische kerkgemeente in Haren (Gn).
Frederique Demeijer. Zes sociale generaties van het Apostolisch Genootschap.
Hoe ervaren leden van een geloofsgemeenschap hun religie? Is er verschil in hoe verschillende sociale generaties, zoals geschetst door de Nederlandse socioloog Henk Becker, hun religie beleven? En wat zegt dit ons over de veranderingen die een geloofsgemeenschap doormaakt? Op basis van een pilot study waarin zes leden behorende tot zes verschillende sociale generaties van het Apostolisch Genootschap geïnterviewd zijn door middel van ongestructureerde life history-interviews presenteer ik mijn bevindingen en ga ik in op deze vragen.
Frederique Demeijer is afgestudeerd als antropologe en is in oktober 2014 begonnen aan een vierjarig promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam bij de faculteit der godgeleerdheid, in de afdeling Beliefs & Practices (geleefd geloof, pluraliteit en identiteit).
Manfred Horstmanshoff was voorganger van de gemeenten Vlaardingen en Delft van het Apostolisch Genootschap. Hij is de oprichter van de Stichting J.H. van Oosbreelezing, thans Van Oosbreestichting, en auteur van Bewogen woorden, Klein apostolisch woordenboek (2011). Hij is emeritus hoogleraar geschiedenis van de antieke geneeskunde aan de Universiteit Leiden.
Rob Tijdeman was voorganger van de gemeente Leiden-1 van het Apostolisch Genootschap en heeft diverse andere functies binnen het genootschap vervuld. Momenteel is hij voorzitter van de aan het genootschap gelieerde Van Oosbreestichting. Hij is emeritus hoogleraar wiskunde aan de Universiteit Leiden.
Selectieve bibliografie en websites
Een recent, rijk gedocumenteerd overzicht van de apostolische geschiedenis in Nederland, ook van de voorgeschiedenis in Engeland en Duitsland, biedt B.L. Brand, Nieuw licht op oude wegen. De wegen die de apostolische beweging volgde vanaf de oorsprong (circa 1830) tot Het Apostolisch Genootschap anno 2011(Delft 2013). Een beknopt overzicht publiceerde hij in 2001: B.L. Brand, De apostolischen (Kampen 2001). De dissertatie van M.J. Tang, Het apostolische Werk in Nederland tegen de achtergrond van zijn ontstaan in Engeland en Duitsland (’s-Gravenhage [1982] 19894) blijft belangrijk.
De volgende publicaties, een beperkte keus uit een grote hoeveelheid, deels ook vermeld door Brand, worden, om diverse redenen, aanbevolen:
[Beijnum, H. van, Elias, B.T. en Schurink, H.] Van licht tot licht (Amsterdam 19332)
[Boer, H.] De zegen van de twijfel. 1946-1976 (Baarn 1976)
Brand, B.L. Van wederkomstverwachting tot werk in de wereld, Eerste J.H. van Oosbreelezing (Baarn 2000)
Brand, H. en Horstmanshoff, H.F.J. (red.), Een vonk die het hart raakt. Lezingen bij het vijftigjarig bestaan van Het Apostolisch Genootschap (Baarn 2001)
Bremmer, J.N., Van zendelingen, zuilen en zapreligie. Tweehonderd jaar godsdienst in Nederland en Het Apostolisch Genootschap, Zevende J.H. van Oosbreelezing (Delft 2005)
Diersmann, E., 'An ihren Früchten sollt ihr sie erkennen.’ Das Erbe von Friedrich Wilhelm Schwarz: 100 Jahre niederländische apostolische Gemeinschaften, ein geschichtlicher Überblick. ([Remscheid] 2007)
Diersmann, E., ‘“De Christus van het heden”. De ontstaansgeschiedenis van Het Apostolisch Genootschap en zijn leerstellige ontwikkelingen 1946-1951’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 2007/4, 110-122
Diersmann, E., Die Kirchenspaltung in der ‘Hersteld Apostolische Gemeente in de Eenheid der Apostelen’ in den Jahren 1946 bis 1951, unter Berücksichtigung wissenschaftlicher Theoriebildung bezüglich Kirchenspaltungen (Bielefeld 2010)
Diersmann, E., ‘Die Geschichte und Entwicklung der Hersteld Evangelisch Apostolische Gemeente’, in: M. Eberle (ed.), Kirche auf dem Weg. Die apostolischen Gemeinschaften im Verlauf des 20. Jahrhunderts (Bielefeld 2010), 89-168
Diersmann, E., ‘Ontstaan en ontwikkeling van de Hersteld Evangelisch Apostolische Gemeente tegen de achtergrond van het conflict Van Oosbree-Smit’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 2011/1, 21-32
Giskes, J.H.,‘ “Vrolijk, juichend kan het klinken; het maakt ons soms ook stil”. Muziek in Het Apostolisch Genootschap’ in: Brand en Horstmanshoff (red.) (2001), 114-134
Heijder, M., Het venster op F.W. Schwarz. De grondlegger van het Apostolische Werk in Nederland (Huizen 1988)
Heijder, M. De erfgenamen. Het apostolische Werk in Nederland onder leiding van de apostelen F. Krebs en J. Kofman Rzn (Huizen 1994)
Horstmanshoff , H.F.J. (red.), Gedachtenis. Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van apostel L. Slok (Baarn 2004)
Horstmanshoff, M. met foto’s van Wil Werner, Bewogen woorden. Klein apostolisch woordenboek (Baarn 2011)
Horstmanshoff, M. (red.), ‘Geloof in uzelf! 'De betekenis van apostel J.H. van Oosbree (1862-1946) in context [met bijdragen van B.L. Brand, J. Bremmer, M. Horstmanshoff en A. Wiegman], Veertiende J.H. van Oosbreelezing (Delft 2013)
Meester, A. ‘Een aanvullend licht op oude wegen’
Niessen, E., Rooijakkers, B. en Westrenen, L. van (red.), Lichtsporen. Fotodocumentaire (Baarn, 2001)
Algemene opmerking
Veel bronnen voor de geschiedenis van het Apostolisch Genootschap, zoals weekbrieven, verslagen, maar ook beeld- en geluidsmateriaal, zijn te vinden op het intranet, op de interne website. Wie geïnteresseerd is in historisch onderzoek kan contact opnemen met het Centrum voor Informatie en Verdieping van het Apostolisch Genootschap Berg en Dal, Jacob van Lenneplaan 12, 3743 AR Baarn. E-mail:
info@apgen.nl
Websites
Apostolisch Genootschap
Netzwerk Apostolische Geschichte
Veel over verschillende apostolischen, o.a. foto’s van kerkgebouwen/plaatsen van samenkomst
Nieuw-Apostolisch gemeentezangboek
Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland
Archief Nieuw-Apostolische Kerk Noordrijn-Westfalen
in de rubriek
Verdieping op de website van de Van Oosbreestichting zijn diverse relevante artikelen te vinden
Apostolische kerkgebouwen/plaatsen van samenkomst (facebook)
Apostolische kerkgebouwen/plaatsen van samenkomst
De organisatoren van de bijeenkomst zijn:
Edwin Diersmann (e-mail)
Manfred Horstmanshoff (e-mail)
Rob Tijdeman (e-mail)